Τα ΤΕΙ σε δρόμο «ανωτατοποίησης»

(του Aντώνη Kαρκαγιάννη, Καθημερινή, 9/11/2007)

Πριν από μερικά χρόνια τα ΤΕΙ (καθηγητές και σπουδαστές) κατέβηκαν στους δρόμους με το κακόηχο και απατηλό σύνθημα «ανωτατοποίηση». Απατηλό, γιατί δεν κατακτάει κανείς το ανώτερο... με διάταγμα ή νόμο. Το ανώτερο ή επιβάλλεται με την αξία του ως ανώτερο ή θα παραμείνει για πάντα κατώτερο. Για την εκπαίδευση το ανώτερος και κατώτερος πιστεύω πως έχει σχετική μόνο αξία και σχηματική διάκριση. Οπως και στη Δικαιοσύνη δεν υπάρχουν ανώτερες και κατώτερες βαθμίδες, υπάρχουν δικαστές με διαφορετικό ρόλο. Κατά τα άλλα, ο πταισματοδίκης και ο αρεοπαγίτης έχουν τα ίδια δικαιώματα και ο ένας δεν δικαιούται να παρεμβαίνει στο έργο του άλλου, ως προϊστάμενος προς υφιστάμενο.

Εστω όμως! Τα ΤΕΙ ανακηρύχθηκαν σε ανώτατα τεχνολογικά ιδρύματα, δηλαδή πανεπιστήμια. Υπήρχε και το επιχείρημα ότι στην Ευρώπη, τα αντίστοιχα σχολεία είναι πανεπιστημιακά! Κανείς βέβαια δεν πρόσεξε τη... λεπτομέρεια ότι π.χ. στη Γερμανία τα αντίστοιχα σχολεία έχουν ζωή και λειτουργία 120 ετών και πλέον και σε μας μόνο 20 ετών. Και πάλι έστω! Το ερώτημα όμως είναι αν τα ΤΕΙ από τότε που ανακηρύχθηκαν πανεπιστήμια κατόρθωσαν τα ίδια να δικαιώσουν αυτό τον τίτλο και να τον γεμίσουν με το ανάλογο περιεχόμενο. Θα μου πείτε πώς να το κατορθώσουν τα ΤΕΙ, όταν τα υπάρχοντα πανεπιστήμια κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους για να απογυμνώσουν αυτόν τον τίτλο από κάθε ουσιαστικό περιεχόμενο. Δεν νομίζω ότι τα ΤΕΙ ως σχολεία ανώτερης και όχι ανώτατης εκπαίδευσης διαφέρουν από τα σημερινά «ανωτατοποιημένα». Θα μπορούσα να ισχυριστώ ότι τα πράγματα σήμερα είναι χειρότερα. Ενα σχολείο με αποστολή να εκπαιδεύσει και να δώσει στην κοινωνία μεσαία στελέχη που τόσο της λείπουν θα μπορούσα να ισχυριστώ ότι υπάρχει πιθανότητα να χάσει αυτή τη σπουδαία αποστολή αν ξαφνικά και με νόμο ή διάταγμα «ανωτατοποιηθεί» σε σχολείο ανώτατης εκπαίδευσης.

Οι πρόεδροι των 14 ΤΕΙ που συνέρχονται στην Αρτα διαπιστώνουν ότι η διασπορά των ΤΕΙ και των τμημάτων τους ανά την επικράτεια… προς ενίσχυση της περιφέρειας (δηλαδή για λόγους μη εκπαιδευτικούς), και η ίδρυση τμημάτων που έχουν μικρή ζήτηση (πολλές φορές και για λόγους προσωπικούς ή προσωπικών φιλοδοξιών, υποβάθμισαν ολόκληρο το σύστημα και μετά την «ανωτατοποίηση». Τελικά, το βασικό κριτήριο για την αξία και τη χρησιμότητα ενός εκπαιδευτικού συστήματος είναι η ίδια η κοινωνία. Τα «ανωτατοποιημένα» ΤΕΙ παραμένουν δυστυχώς εκπαιδευτήρια δεύτερης και τρίτης επιλογής γιατί κανένας δεν πίστεψε ότι πράγματι είναι τριτοβάθμια εκπαιδευτήρια πανεπιστημιακής βαθμίδας.

Κατά τη γνώμη μου το κεντρικό ερώτημα που πρέπει να απασχολήσει τη σύνοδο των προέδρων των ΤΕΙ είναι ο ιδιαίτερος ρόλος τους, η ιδιαίτερη εκπαιδευτική τους αποστολή ως τριτοβάθμια πλέον ιδρύματα. Αν ο ρόλος τους είναι να προσφέρουν δεύτερη και τρίτη ευκαιρία στους υποψηφίους που αποτυγχάνουν στα πανεπιστήμια, πραγματικά δεν αξίζει τον κόπο. Τα ΤΕΙ σήμερα δεν έχουν ανεξάρτητη εκπαιδευτική ταυτότητα.

Παρατηρούμε, όμως, ότι οι διεκδικήσεις των προέδρων παραμένουν αμετακίνητες στη γραμμή της «ανωτατοποίησης». Διεκδικούν το δικαίωμα (υποθέτω και τα κονδύλια) να διεξάγουν «βασική» έρευνα, να οργανώνουν μεταπτυχιακές σπουδές και να απονέμουν μεταπτυχιακούς τίτλους και, τέλος, την προσαρμογή της κρατικής επιχορήγησης προς εκείνη των πανεπιστημίων. Το πρόβλημα δεν είναι αν τα ΤΕΙ, ως τριτοβάθμια σχολεία, δικαιούνται (πάλι διά νόμου) αυτά τα προνόμια και τις δραστηριότητες, αλλά αν ταιριάζουν στον ρόλο τους (που δεν τον βρήκαν ακόμη) και αν τους αξίζουν.