Μια συνήθης κατάσταση...

στην τριτοβάθμια εκπαίδευση

Φ. Αλικαρίδης, αναπλ. καθηγητή Ιατρικής Σχολής Αθηνών

Η περίπτωση των Ζωνιανών και ότι αυτή εκφράζει, φαίνεται ότι δεν είναι μια ειδική και ξεκομμένη από την Ελληνική πραγματικότητα κατάσταση, αλλά αντίθετα ότι διατρέχει ολόκληρο τον κοινωνικό ιστό της χώρας.

Η Δημοκρατία δεν μένει εδώ.

Στην Ιατρική Σχολή της Αθήνας τα θέματα της συναλλαγής, της διαπλοκής, της ευνοιοκρατίας και των πιέσεων είναι η ζοφερή καθημερινή πραγματικότητα. Το πλαίσιο μέσα στο οποίο εκτρέφονται τα φαινόμενα αυτά είναι η ανυπαρξία δημοκρατικών δομών, συλλογικής λειτουργίας και διαφάνειας και οι εξαρτημένες ακαδημαϊκές και επαγγελματικές σχέσεις. Παράλληλα η έκπτωση των αξιών και η άμβλυνση των ηθικών αντιστάσεων και της ιστορικής μνήμης, που χαρακτηρίζουν το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας, οδηγούν στην καταρράκωση κάθε έννοιας δικαίου και αξιοκρατίας.

Ακαδημαϊκοί δάσκαλοι με συμπεριφορές προσβλητικές και απάνθρωπες προς ασθενείς, συνεργάτες και φοιτητές και δάσκαλοι που ολόκληρη τη χρονιά δεν δίδαξαν ούτε μια ώρα σε φοιτητές, ανακηρύσσονται σε «δασκάλους της χρονιάς». Ο τίτλος του Επίτιμου Διδάκτορα παραχωρείται ως αντάλλαγμα ακαδημαϊκών υποχρεώσεων του παρελθόντος ή υποσχέσεων του μέλλοντος. Αμφιθέατρα αφιερώνονται και παίρνουν το όνομα καθηγητών αμφισβητούμενης ακαδημαϊκής προσφοράς ή και καταδικασμένων για συνεργασία με τη Χούντα. Συνδικαλιστικά όργανα νομιμοποιούν «το φακελάκι» ως φυσική απόρροια των πραγματικά χαμηλών μισθών των πανεπιστημιακών γιατρών.

Η περιπέτεια της υγείας του Αρχιεπίσκοπου Χριστόδουλου, αποκάλυψε σε όλη της την έκταση τις αρχές, το ήθος, την ποιότητα αλλά ακόμη και την επιστημονική ανεπάρκεια και τις σχέσεις αλληλοσπαραγμού ορισμένων Πανεπιστημιακών Δασκάλων.

Συναλλαγή, διαπλοκή, ευνοιοκρατία.

Οι εκλογές των ακαδημαϊκών οργάνων είναι συνήθως προσυμφωνημένες από το συνδικαλιστικό όργανο των καθηγητών Ιατρικής Αθήνας, την ΕΚΙΠΑ (Ένωση Καθηγητών Ιατρικής Πανεπιστημίου Αθηνών), με συμμετοχή ενός και μόνο υποψηφίου. Και εκεί που απαιτείται και η φοιτητική συμμετοχή αυτή αποτελεί δυστυχώς αντικείμενο συναλλαγής μεταξύ υποψηφίων και συνδικαλιστών φοιτητών. Το αντάλλαγμα είναι η «διευκόλυνση» στις τμηματικές εξετάσεις, ή κατά προτεραιότητα επιλογή για ειδικότητα, η επιλογή για διδακτορικό ή για μια πανεπιστημιακή θέση του ΝΔ 407/80.

Ας σημειωθεί ότι για την επιλογή υποψηφίων διδακτόρων ή για την κατάληψη μιας θέσης διδάσκοντα του ΝΔ 407/80 δεν εφαρμόζεται κανένα κριτήριο πέρα από την προσωπική «συνέντευξη» του υποψηφίου. Ο σύλλογος των μελών ΔΕΠ ο οποίος θα μπορούσε να αντισταθεί σε αυτόν τον εκμαυλισμό συνειδήσεων είναι εντελώς απαξιωμένος αφού δίνει την εντύπωση ότι, αν δεν ελέγχεται, συμπορεύεται πλήρως με την ΕΚΙΠΑ. Οι κατά καιρούς πρόεδροι του συλλόγου είναι συγχρόνως υποψήφιοι για εξέλιξη στην βαθμίδα του καθηγητή γεγονός που αντικειμενικά αμβλύνει τις αντιστάσεις τους και τους περιορίζει σε ρόλο απλού διαμεσολαβητή.

Με δεδομένο λοιπόν ότι δεν υφίστανται συλλογικές διαφανείς διαδικασίες, ο κάθε καθηγητής είναι απόλυτος μονάρχης στην κλινική ή στο εργαστήριο που διευθύνει. Ελάχιστοι τολμούν να εναντιωθούν στην απόφαση ή έστω να εκφράσουν άλλη άποψη από αυτήν που εκφράζει ο Διευθυντής. Το τίμημα της αντίστασης είναι η ακαδημαϊκή καθήλωση και η περιθωριοποίηση τους από την ομάδα της κλινικής ή του εργαστηρίου. Δεδομένου δε ότι ο γιατρός και ιδιαίτερα ο κλινικός πρέπει να είναι επιστημονικά μάχιμος, η περιθωριοποίηση του αυτή σημαίνει τον επιστημονικό αλλά και τον επαγγελματικό του θάνατο.

Οι εκλογές σε θέσεις ΔΕΠ και ιδιαίτερα στη θέση του καθηγητή είναι συνήθως το αποκορύφωμα της συναλλαγής, των πιέσεων και της διαπλοκής. «Τα κριτήρια» που έχουν ορισθεί εξωθεσμικά από την ΕΚΙΠΑ καταστρατηγούνται συνεχώς και χρησιμοποιούνται μόνο για τους ανεπιθύμητους. Η διδακτική ικανότητα και το κλινικό έργο των υποψηφίων ουδέποτε ελέγχεται και λαμβάνεται ουσιαστικά υπόψη. Το αποτέλεσμα είναι κάποιες διευθύνσεις κλινικών να βρίσκονται σε χέρια άριστων ερευνητών σύμφωνα με τα τεκμήρια, οι οποίοι όμως αμφισβητούνται ως προς την επάρκεια τους ως κλινικοί γιατροί. Υποψήφιοι σε καθεστώς ομηρίας υποχρεώνονται να περιμένουν χρόνια για την εισηγητική έκθεση, εκβιαζόμενοι ότι αν επιμείνουν η εισήγηση θα είναι αρνητική, ή «πείθονται» να αποσυρθούν με ή χωρίς ανταλλάγματα που άλλοτε υλοποιούνται και άλλοτε όχι. Μεθοδεύσεις, πιέσεις και υποσχέσεις μεταξύ των εκλεκτόρων είναι η συνήθης πρακτική, ενώ από το παιχνίδι δεν φαίνεται να εξαιρούνται ούτε τα μέλη της Ακαδημίας Αθηνών.

Και η οικογενειοκρατία καλά κρατεί.

Γιοι, κόρες, ανίψια, γαμπροί, κουμπάροι, σύζυγοι, όλοι έχουν την θέση τους σ’ αυτό το πανηγύρι. Σύμφωνα με μαθηματικό υπολογισμό μέλους της ΕΚΙΠΑ ένας στους δύο καθηγητές της σχολής φροντίζει για την διαδοχή του από συγγενικό του πρόσωπο. Οι θέσεις ανταλλάσσονται, εναλλάσσονται, κληρονομούνται ή προικοδοτούνται χωρίς να επιστρέφονται με το διαζύγιο. Αλλά και η διαπλοκή με την πολιτική ηγεσία έχει και αυτή την θέση της. Θέσεις προκηρύσσονται και καταλαμβάνονται από Υπουργούς και πρώην Υπουργούς ενώ προκηρύσσονται ακόμη και θέσεις για να καταληφθούν από μελλοντικούς υπουργούς ώστε να χρησιμοποιήσουν τον Ακαδημαϊκό τίτλο για την πολιτική τους σταδιοδρομία.

Η ανθυγιεινή κατάσταση της Ιατρικής Σχολής Αθήνας

Σε αυτή την ανθυγιεινή καθημερινή πραγματικότητα προστίθεται το θεσμικό πλαίσιο το οποίο σε καμία περίπτωση δεν ωθεί τους διδάσκοντες να επενδύσουν στην εκπαίδευση για την ακαδημαϊκή τους εξέλιξη. Το εκπαιδευτικό έργο αποτελεί πάρεργο και σε πολλές περιπτώσεις πραγματοποιείται από ειδικευόμενους γιατρούς, ενώ οι φοιτητές έχουν αποδεχθεί ως φυσική κατάσταση την αδιαφορία ή και την απουσία των μελών ΔΕΠ από τα μαθήματα και τις κλινικές. Τα Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία αντί να αποτελούν κέντρα εκπαίδευσης υψηλού επιπέδου έχουν μετατραπεί σε κέντρα εξυπηρέτησης της ιδιωτικής πελατείας των Πανεπιστημιακών γιατρών, η δε παρουσία των φοιτητών σε αυτά κρίνεται τουλάχιστον ως ενοχλητική.

Ο αριθμός των συγγραμμάτων που χορηγούνται στους φοιτητές, πολλά από τα οποία δεν χρησιμοποιούνται, είναι στα όρια της νομιμότητας και η τιμή των μεταφρασμένων ξενόγλωσσων δυσανάλογα μεγάλη σε σύγκριση με την τιμή του πρωτοτύπου. Το γιατί και το ποιος καρπώνεται αυτή την διαφορά είναι προς διερεύνηση.

Η σιωπή δεν είναι χρυσός

Η κατάσταση αυτή δεν χαρακτηρίζει προφανώς το σύνολο των Πανεπιστημιακών της Ιατρικής Σχολής όπως και η κατάσταση στα Ζωνιανά δεν χαρακτηρίζει όλους τους κατοίκους τους. Η αφωνία όμως και η ανοχή η οποία καταδείχθηκε στην περίπτωση των κατοίκων των Ζωνιανών και η οποία αφορούσε αγρότες και κτηνοτρόφους δεν μπορεί να επαναλαμβάνεται μέσα σε μια Πανεπιστημιακή Σχολή όπου υποτίθεται ότι βρίσκεται η επιστημονική και η πνευματική ηγεσία της χώρας. Η σιωπή δεν μπορεί να είναι χρυσός για ακαδημαϊκούς δασκάλους οι οποίοι διαμορφώνουν τις συνειδήσεις της νέας γενιάς.

Απάντηση του Παύλου Σακκά, αναπλ. καθηγητή Ιατρικής Σχολής Αθηνών,

Η Ιατρική Σχολή Αθηνών δεν είναι Ζωγιανά.

Η Αυγή στις 16/12/07 φιλοξένησε άρθρο του κ Αλικαρίδη, στο οποίο ο συγγραφέας, αφού εξέθετε όλα τα στραβά που συμβαίνουν στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, παραλλήλιζε την Σχολή με τα γνωστά Ζωγιανά. Συμφωνώ με τον συντάκτη στα περισσότερα από αυτά που καταμαρτυρεί για την Σχολή μας, όμως η ισοπεδωτική λογική του δεν πρέπει να περάσει ασχολίαστη. Ειδικά όταν παραλληλίζεται η μεγαλύτερη και καλύτερη Ιατρική Σχολή της χώρας, πρώτη στις προτιμήσεις των μαθητών και των γονέων τις τελευταίες δεκαετίες, με μια κοινωνική νησίδα όπου το μέγεθος της εγκληματικότητας συγκλόνισε την κοινή γνώμη της χώρας μας, η κριτική ξεπερνά κάθε όριο.

Το να επιδιώκει κάποιος να διορθώσει τα κακώς κείμενα, είναι υποχρέωση κάθε ενεργού πολίτη. Το να απαξιώνει όμως ότι καλό γιατί μπορεί να κρύβει και αρνητικές πτυχές, είναι ίδιον είτε ενός εκ πεποιθήσεως γκρινιάρη είτε ενός αθεράπευτα ρομαντικού, ο οποίος πιστεύει ότι μπορεί να βρει την ουτοπία. Συνήθως βέβαια και τα δύο χαρακτηριστικά συμπίπτουν στους ίδιους ανθρώπους, οι οποίοι οδηγούνται στην ασφάλεια του περιθωρίου, από όπου λιθοβολούν ότι κινείται.

Επιτέλους πρέπει κάποιοι να αντιληφθούν ότι η ουτοπία είναι ένας χώρος φανταστικός στον οποίο δυστυχώς δεν ευδοκιμεί το ζώον άνθρωπος. Όσες φιλότιμες προσπάθειες έγιναν για την δημιουργία ουτοπικών χώρων, η ιστορία έδειξε ότι κατέληξαν σε καταστάσεις που δικαίως μπορούν να παραλληλιστούν με τα Ζωγιανά, αφού προηγουμένως θυσιάστηκαν τα όνειρα και οι ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων.

Η στείρα κριτική όχι μόνο δεν βοηθάει, αλλά δικαιώνει όσους καραδοκούν να κάνουν τους «σωτήρες». Στην προκειμένη μάλιστα περίπτωση της Ιατρικής, υπάρχουν πολλοί που προετοιμάζουν το έδαφος για την ίδρυση ιδιωτικών σχολών, απαξιώνοντας τα δημόσια ΑΕΙ.

Η Ιατρική Σχολή Αθηνών παρά τα προβλήματα που αναμφισβήτητα αντιμετωπίζει, εντούτοις αποτελεί την ατμομηχανή του Πανεπιστημίου στην έρευνα. Εξάλλου παράγει τους περισσότερους γιατρούς, από όλες τις Ιατρικές σχολές της Ευρώπης και είναι υπερήφανη για την ποιότητα των αποφοίτων της. Είναι κοινή διαπίστωση ότι οι απόφοιτοί μας, όπου στο εξωτερικό συνεχίσουν την καριέρα τους, διαπρέπουν. Αισθάνομαι ότι αποτελεί τιμή μου να διδάσκω σε αυτή την Σχολή και υποχρέωσή μου την τιμή αυτή να την υπερασπίζομαι.