Η άτυπη αξιολόγηση των ελληνικών ΑΕΙ

(του Πάσχου Μανδραβέλη, Καθημερινή, 31/10/2007)

Κανονικά, οι ραγδαίες εξελίξεις στο μέτωπο της Παιδείας έπρεπε να μας προβληματίσουν. Περισσότερο εκείνους που ασχολούνται με το αντικείμενο. Το γεγονός ότι το Πανεπιστήμιο της Σορβόνης αναζητεί ιδιωτική επιχείρηση για να φτιάξει τμήμα μεταπτυχιακών στη χώρα πρέπει να θορυβήσει διττά την πανεπιστημιακή κοινότητα.

Πρώτον: η ζωή καταργεί τοις πράγμασι το άρθρο 16 και όπως έμαθε ο αείμνηστος Δημήτρης Μαρούδας, υπουργός τύπου του ΠΑΣΟΚ κατά το παρελθόν, δεν υπάρχει τρόπος να καταρριφθούν τα τμήματα - δορυφόροι των ξένων Πανεπιστημίων.

Δεύτερον: το γεγονός ότι η Σορβόνη ψάχνει ιδιωτικό εκπαιδευτικό οργανισμό και το φημισμένο London School of Economics (LSE) κατέληξε ήδη σε συμφωνία με κολέγιο της Θεσσαλονίκης για να φτιάξει τμήμα οικονομικών σπουδών, σημαίνει μια άτυπη αξιολόγηση των εκπαιδευτικών μονάδων που δεν κολακεύει καθόλου τα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια. Οχι, βέβαια, πως τα ιδιωτικά κολέγια είναι καλύτερα των κρατικών ΑΕΙ. Οι εγγενείς, όμως, αγκυλώσεις των ελληνικών πανεπιστημίων κάνουν τα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια πιο ελκυστικούς εταίρους.

Ετσι έχουμε ένα απολίθωμα στο ελληνικό Σύνταγμα που κάνει τριπλή ζημιά: πρώτον, δεν μπορεί να αποτρέψει την ανάπτυξη της ιδιωτικής πανεπιστημιακής εκπαίδευσης απαξιώνοντας τον καταστατικό χάρτη της χώρας. Κανόνες που εκ των πραγμάτων δεν μπορούν να εφαρμοστούν αφαιρούν κύρος από ολόκληρο το νομοθετικό πλαίσιο. Δεύτερον, δεν επιτρέπει στο δημόσιο πανεπιστήμιο να αναπτυχθεί. Οπως διεξοδικά ανέλυσε στο βιβλίο «Πέρα από το άρθρο 16» ο κ. Νίκος Αλιβιζάτος το γεγονός ότι τα ΑΕΙ υποχρεούνται να είναι Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, τα κάνει εξαιρετικά δυσκίνητα.

Το αποτέλεσμα είναι αυτό που τώρα βιώνουμε: τα καλά ξένα πανεπιστήμια απευθύνονται στα δημόσια, βιώνουν ένα γραφειοκρατικό εφιάλτη για να στραφούν στην επόμενη λύση δηλαδή στα ιδιωτικά κολέγια. Μπορεί τα τελευταία να μην είναι από εκπαιδευτική άποψη τόσο καλά, αλλά είναι ευέλικτα στις συνεργασίες. Και ας μην αυταπατώμεθα: με την εκπαιδευτική τεχνογνωσία που θα μεταφέρουν τα ξένα πανεπιστήμια στους ιδιωτικούς οργανισμούς, θα κάνουν κάποια κολέγια ευθέως ανταγωνιστικά των δημοσίων και στο επίπεδο σπουδών.

Με άλλα λόγια το άρθρο 16, όχι μόνο δεν βοηθά το δημόσιο πανεπιστήμιο, αλλά μακροχρόνια ευνοεί την ιδιωτική εκπαίδευση. Κι αυτό δεν είναι καν το χειρότερο. Μεσοπρόθεσμα πνίγει εν τη γενέσει ένα τρίτο πόλο που θα μπορούσε να αποτελέσει διέξοδο μεταξύ του κρατικού και ιδιωτικού Πανεπιστημίου: Τα μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια από κοινωνικούς φορείς. Κακά τα ψέματα: φορείς όπως η ΓΣΕΕ δεν πρόκειται να ανοιχτούν σε τομείς που το γράμμα του Συντάγματος απαγορεύει, κάτι που δεν διστάζουν να το κάνουν όσοι προσδοκούν το κέρδος.

Έτσι δίνεται άπλετος χρόνος να υποβαθμιστεί η δημόσια εκπαίδευση και να ενδυναμωθεί η ιδιωτική με ξένες συνεργασίες κ.λπ. Ετσι μέχρι να αναθεωρηθεί το άρθρο 16 θα έχουμε α) γραφειοκρατικά στη λειτουργία τους και ως εκ τούτου απαξιωμένα δημόσια πανεπιστήμια, β) ευέλικτα και καλά ιδιωτικά κολέγια και γ) ανύπαρκτα μη κερδοσκοπικά, μη κρατικά ΑΕΙ. Κι όλα αυτά προς δόξα της επανάστασης που κάποιοι περιφέρουν με λάβαρα στους δρόμους...